Fiziksel arıtma, Biyolojik ve Kimyasal arıtma öncesi atık suda yüzen ve çökelebilen katı maddelerin uzaklaştırılması amacı ile uygulanmaktadır. Fiziksel arıtma sistemleri, Atık suyun içeriği ve kirlilik parametrelerine bağlı olarak değişmekle beraber genel olarak aşağıdaki başlıklar altında sıralanır.
Izgara ve Elekler,
Izgaralama atıksu arıtma tesislerinin ilk ünitesidir.Genelde atıksu akış hattı üzerine konulan manuel veya otomatik ekipmanlarla gerçekleştirilir.Izgaralama geçirdiği malzeme ebatlarına göre sınıflandırılır.
İnce ızgaralama : 10 mm- 5 mm aralıklı
Kaba ızgaralama : 35 mm- 50 mm aralıklı
kullanılmaktadır.
Izgara ekipmanı seçiminde en önemli parametreler, debi, akışkan özellikleri, çubuk aralıkları, çubuk sayısı, ızgaralama yüzeyi, ızgara genişliği, yük kayıpları ve temizleme şeklidir, ancak debi ve akışkan özellikleri ile ızgaralama aralığını vermek ekipmanın siparişi ve temini için yeterli olacaktır.
Kum-Yağ Tutucular
Atıksuda bulunan kum, çakıl, metal ve cam gibi yoğunluğu organik maddelere göre daha yüksek olan ve biyolojik olarak parçalanamayan maddeler genel olarak ‘kum’ diye adlandırılırlar. Bu malzemeler atıksudan uzaklaştırılmazsa pompa ve boruların aşınmasına, kanal ve boruların tıkanmasına, çamur arıtma ünitelerinde tıkanma ve aşınmalara ve havalandırma havuzlarının faydalı hacimlerinin azalmasına neden olurlar.
Ön Çöktürme
Atıksuda bulunan katı maddeler ve çözünmemiş inorganik maddelerden çoğu ızgaralama ve kum ayırma işleminde tutulmakla beraber geriye kalan organik esaslı ve büyük ölçüde kirletici olan AKM içeren atıksu diğer ünitelere geçmektedir. Ön çöktürme havuzlarının kullanım amacı, bu kirliliği tutmak, atıksuyun içindeki çamurun çökelmesini sağlamak, yüzdürme ile sıvıdan köpük, yağ, yüzen maddeleri, vs. ayırmak ve çamur ile atıksuyun ayrı ayrı arıtılabilmesini sağlamaktır. Ön çöktürme havuzlarında AKM nin %50-70 i, BOI nin %25-40 ı giderilebilmektedir. İşlem olarak ön çöktürme; atıksu hızının, AKM leri taşıyabileceği noktanın altına düşürülmesi ile AKM nin bir kısmının çöktürülmesi ve çamur olarak uzaklaştırılması işidir. Atıksu, içeriğindeki çökelebilir katı maddeler, yer çekimi ile maddelerin çökmelerine izin verecek, uygun hız ve yeterli süre havuz içinde tutulur, bu işlem sırasında tabana çökelebilen maddeler taban sıyırıcısı ile çamur toplama veya çamur terfi haznesine atılır, daha hafif katı maddeler köpük oluşturmak üzere yüzeye yükselir ve bir yüzey sıyırıcısı ile toplanarak tesisten uzaklaştırılır.