Membran biyoreaktör tipi ( MBR ) atıksu arıtma tesisleri, bir membran ultrafiltre ve aerobik biyolojik arıtma reaktörünün bileşiminden oluşan yeni bir atıksu arıtma teknolojisini kullanır.
Biyolojik reaktör içine daldırılarak negatif basınçta çalışan daldırma tip membran filtre veya biyolojik arıtma gövdesinin dışına kurulan pozitif basınçta çalışan filtreler olarak uygulanabilen bu teknikte biyolojik arıtmadaki atıksu 0,2 mikron büyüklüğünde gözenekleri olan filtre dokusundan geçirilir. Atıksuda bu büyüklüğün üzerinde bulunan tüm katı maddeler tutulurken neredeyse hiç katı madde ve mikroorganizma içermeyen atıksu geri kazanılır. Filtre yüzeyinde sürekli sağlanan akış sayesinde filtrelenen katıların yüzeyde tutunup filtreyi tıkmasının önüne geçilir. Buna rağmen membran filtre dokusu üzerinde biriken atıklar, arıtılmış atıksuyla yapılan periyodik ters yıkama ve kimyasal temizleme süreçleriyle fiziksel ve kimyasal olarak filtreden sökülür. Bu atıklar tekrar biyolojik arıtma sürecine alınır.
Özellikle MBR tekniğinin kullanıldığı durumlarda yüksek arıtım verimliliğinin yanı sıra biyolojik arıtmada çökeltme havuzuna gerek kalmadığı gibi havalandırma havuzu da konvansiyel yöntemde olması gerekenin üçte biri kadar büyüklükte tasarlanabilir, böylece toplam yerleşim ve inşaat alanında % 70’in üzerinde tasarruf sağlanır.
* Evsel ve endüstriyel nitelikli atıksuların ileri arıtımı
* Özellikle su havzalarına deşarj limitlerinin söz konusu olduğu durumlar
* Yüksek kirlilik içeren suların arıtımı
* Atıksulardan sulama suyu elde edilmesi ve geri kazanım projeleri
* Konvansiyel yöntemler için yerleşim alanının yetersiz kaldığı projeler
* Kapasite artışlarında atıksu arıtma tesisinin yetersiz kaldığı projeler
* Yüksek su tüketimi olan proseslerde atıksuyun geri kazanımı
Membran Biyoreaktörlerin Tercih Edilme Nedenleri :
* Asgari yatırımla kapasite artışı
* Atıksuların geri kazanımı
* Daha az alan ihtiyacı
* Daha az çamur
* Daha az enerji
* Daha az kimyasal sarfiyatı
* Yüksek arıtma verimliliği ve atık giderim oranı
* Alternatif yöntemlere göre basit operasyon
MEMBRAN BİYOREAKTÖR ( Membran Bioreactor ) ŞEMASI
MBR sistemi ile aktif çamur sistemi kıyaslanmış, sistemin avantaj ve dezavantajları aşağıda listelenmiştir. Klasik bir aktif çamur sistemine göre avantajları;
- Yüksek hijyen standartları ile birlikte, ideal çıkış suyu kalitesi,
- Düşük reaktör hacmi,
- Düşük alan gereksinimi,
- Düşük miktarda ve aralıklı periyotlarla oluşan çamur miktarı,
- Daha yüksek seviyede azot giderimi.
Klasik bir aktif çamur sistemine göre dezavantajları;
- Yüksek ilk yatırım maliyeti,
- Yüksek işletme maliyeti,
- Membranların tıkanmasını önlemek amacıyla, kimyasal ile periyodik yapılma gereksinimi.
MBR’ler klasik aktif çamur sisteminin geliştirilmiş şekli olup, biyolojik reaktörler ile membran teknolojilerinin birleştirilmiş halidir. Yukarıda da açıklandığı gibi aktif çamur sistemine göre avantajları fazladır. Membran bioreaktörlerde elde edilen arıtılmış su, askıdaki maddelerden, bakteri ve virüslerden arındırılmış geri kullanılacak mertebede temiz sudur. Bu nedenlerle son dönemde atıksuların arıtımında, MBR sistemleri yaygın hale gelmiştir.